Sunday, 16 November 2025, 16:20
Site: Edutrainers Academy
Cursus: Edutrainers Academy (Academy)
Woordenlijst: Globale woordenlijst
A

Absentieanalyse

Absentieanalyse is de analyse van aanwezigheid en afwezigheid van studenten of medewerkers om patronen en problemen te identificeren.

Adaptief toetsen

Een adaptieve toets past zich aan het niveau van de leerlingen door bijvoorbeeld een leerling die moeite heeft met moeilijke vragen, meer makkelijke vragen te geven. Zo bepaal je via de toets het niveau waarop een leerling presteert.

Add-on

Een add-on is een functionaliteit die je toevoegt aan een bestaand programma. Zo kun je met de add-on Pear Deck interactieve dia's invoegen in Google presentaties.

Adobe

Bekend softwarebedrijf met programma’s voor design, video en fotografie.

https://www.adobe.com/


AI taalmodel

Een AI taalmodel is een machine learning model dat is getraind op grote hoeveelheden tekst, waardoor het in staat is om natuurlijke taal te begrijpen en te genereren. Deze modellen gebruiken diepe neurale netwerken om patronen in taal te herkennen en te leren hoe woorden en zinnen met elkaar samenhangen. Hierdoor kunnen ze tekst analyseren, samenvatten, vertalen en zelfs nieuwe tekst produceren op een mensachtige manier.

AI-geletterdheid

AI-geletterdheid is de kennis en vaardigheden die nodig zijn om AI-technologieën te begrijpen en te gebruiken.

Algemene persoonsgegevens

Algemene persoonsgegevens bestaan uit informatie die naar een persoon te herleiden is. Voorbeelden van zulke gegevens zijn:
  • namen
  • emailadressen
  • telefoonnummers
  • Facebook accounts
  • gegevens die een waardering over een persoon geven, zoals leerresultaten of leerniveau.

Algoritme

Reeksen regels of stappen die computers volgen om taken automatisch uit te voeren.


App

Het woord 'app' is afgeleid van het Engelse woord 'application', dat 'toepassing' betekent. Een app is dan ook een geïnstalleerd programma op je smartphone/tablet/laptop en ziet eruit als een klein blokje. Je hebt heel veel soorten apps. Zo heb je agenda-apps, maar er zijn ook veel sociale media apps zoals Facebook.

Microsoft 365 en Google Workspace hebben ook apps. Deze hoef je niet te installeren op je computer maar dit zijn online tegeltjes.

Voorbeelden van apps van Microsoft 365: Word, PowerPoint en OneNote.
 
Voorbeelden van apps van Google Workspace: Google Documenten, Google Spreadsheets en Google Drive.

Autoriteit Persoonsgegevens

In elk Europees land wordt gecontroleerd of de wet wordt nageleefd door bedrijven. In Nederland is de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) de toezichthouder.

Avatar

Een avatar is een virtueel persoonlijkheid of representatie die gebruikt wordt om communicatie of interactie te creëren.

AVG

AVG (of GDPR in het Engels) staat voor Algemene Verordening Gegevensbescherming. Sinds 25 mei 2018 is deze privacy wetgeving van toepassing in de hele Europese Unie. De AVG zorgt onder meer voor:

  • versterking en uitbreiding van privacyrechten;
  • meer verantwoordelijkheden voor organisaties;
  • dezelfde, stevige bevoegdheden voor alle Europese privacytoezichthouders.
B

Back-up

Een back-up (ook wel reservekopie genoemd) is een kopie van gegevens die zich op een gegevensdrager of binnen een applicatie bevinden. Je maakt een back-up om gegevens te kunnen herstellen mochten ze beschadigd raken.

Beslisboom

Visuele tool die helpt om op basis van keuzes een uitkomst te bepalen.


Beveiligde portal

Een beveiligde portal is een webomgeving die achter een inlogscherm zit. Je moet dus een account hebben en inloggen om toegang te krijgen tot de gegevens die achter de portal zitten. Het is belangrijk dat de portal beveiligd met een zogenaamd https certificaat. Dit herken je aan het feit dat de url begint met https:// en vaak zie je daar ook een icoontje van een slot voor staan.

Bias

Bias is een term die gebruikt wordt om onbewuste vooroordelen of voorkeuren te beschrijven.

Bijzondere persoonsgegevens

Bijzondere persoonsgegevens zijn gevoelige gegevens die iemands privacy kunnen schaden. Bijzondere persoonsgegevens van leerlingen zijn bijvoorbeeld gegevens over:

  • gezondheid;
  • godsdienst;
  • strafrechtelijk verleden;
  • seksueel leven;
  • lidmaatschap van een vereniging;
  • burgerservicenummer (BSN).


Browser

Een browser is een programma waarmee je internetpagina's kan zoeken en bekijken. Voorbeelden hiervan zijn Microsoft Edge, Google Chrome, Safari en Mozilla Firefox.

Burgerservicenummer

Uniek nummer dat elke Nederlander krijgt voor officiële zaken zoals belastingen en zorg.

C

Canva

Gebruiksvriendelijke online tool om ontwerpen zoals posters, flyers en social posts te maken.

https://www.canva.com/

CE-markering

Markering op producten die laat zien dat ze voldoen aan Europese veiligheidseisen.


ChatGPT

Geavanceerde AI-chatbot die teksten maakt en vragen beantwoordt in natuurlijke taal.

https://chatgpt.com/

Cloud

De cloud is een soort verzameling van online harde schijven. Als je bestanden 'in de cloud' opslaat, kun je er via internet vanaf elke computer bij. En als je met programma's 'in de cloud' werkt, hoef je ze niet op je computer te downloaden.

Cloud service aanbieder

Een aanbieder van digitale opslagruimte heet een cloud service aanbieder. Google en Microsoft zijn bekende voorbeelden van cloud service aanbieders.

Consumentenbond

Nederlandse organisatie die consumenten helpt met advies, testen en klachten.

Convenant

Formele afspraak tussen organisaties om samen bepaalde doelen te bereiken.

Copilot

Microsoft Copilot is een AI-assistent die is geïntegreerd in Microsoft 365-apps zoals Word, Excel en PowerPoint. Het gebruik maakt van geavanceerde taalmodellen om gebruikers te helpen bij taken zoals tekstgeneratie, samenvatten, codeformattering en meer, met als doel de productiviteit en efficiëntie van gebruikers te verbeteren.

https://copilot.microsoft.com/


D

Dashboard

Een dashboard is een soort controlepaneel. Het woord dashboard verwijst vaak naar een startpagina.

Datalek

Een datalek ontstaat wanneer een onbevoegd persoon toegang heeft tot persoonlijke gegevens. Er is ook sprake van een datalek als iemand gegevens kan vernietigen, wijzigen of verwerken zonder toestemming. Dat kan zowel opzettelijk als onopzettelijk zijn. Voorbeelden van andere datalekken zijn:
  • een kwijtgeraakte USB-stick met persoonsgegevens erop; 
  • een gestolen laptop met privacygevoelige bestanden.

Dataveiligheid

Alle maatregelen die ervoor zorgen dat gegevens beschermd zijn tegen verlies of misbruik.

Device

Een device betekent letterlijk een apparaat. Devices die veel in het onderwijs gebruikt worden zijn: computers, tablets, laptops of smartphones.

Digitale loket

Online plek waar je overheidszaken of diensten gemakkelijk kunt regelen.


Discord

Communicatieplatform met chat, spraak en video, populair onder gamers en groepen.

https://discord.com/


Downloaden

Downloaden is het binnenhalen van gegevens van een bepaalde plek (bijvoorbeeld internet) op jouw device (computer/smartphone). Je download bijvoorbeeld een lesbrief van internet, of een bijlage uit een mail van je collega.

Drive

Drive is een platform van Google dat het mogelijk maakt om bestanden online op te slaan en te delen met anderen. Zo heb je met verschillende apparaten altijd toegang tot je bestanden en kun je met anderen aan hetzelfde bestand werken.

Dyscalculie

Dyscalculie is een leerstoornis die het begrijpen en hanteren van getallen en wiskunde moeilijk maakt. Het kan leiden tot moeilijkheden met rekenen en wiskunde.

E

Encryptie

Encryptie is het versleutelen van bestanden, zodat je deze veilig kunt opslaan. De bestanden worden via een encryptiesleutel gecodeerd opgeslagen. Dit maakt de gegevens onleesbaar voor degene die de sleutel niet heeft. Een hacker die ongewenst toegang krijgt tot je computer of device, kan dus niets met die bestanden.

Europese AI-verordening

Wet die regels stelt om AI-systemen eerlijk, veilig en transparant te gebruiken.


F

Facebook

Groot social mediaplatform voor het delen van berichten, foto’s en evenementen.

https://www.facebook.com/


Functionaris gegevensbescherming

Sommige organisaties zijn verplicht een functionaris gegevensbescherming (FG) aan te stellen. Dit is iemand die binnen een organisatie in de gaten houdt of de AVG op een goede manier wordt nageleefd. Het aanstellen van een functionaris gegevensbescherming geldt alleen voor: 

  • overheden en publieke organisaties; 
  • organisaties die op grote schaal persoonsgegevens verwerken;
  • organisaties die bijzondere persoonsgegevens verwerken. 

Een onderwijsinstelling valt onder de eerste categorie én verwerkt bovendien vaak bijzondere persoonsgegevens. Daarom is een FG voor onderwijsinstellingen verplicht. Meerdere scholen mogen wel samen één functionaris gegevensbescherming hebben. Deze persoon geeft onafhankelijk advies aan instellingen en er mag geen sprake zijn van belangenverstrengeling.

G

Google-account

Met een Google-account heb je toegang tot de internetdiensten van Google, zoals Gmail, Documenten of Google Drive. Je kunt zelf gratis een Google-account aanmaken om privé te gebruiken. Je school kan ook een abonnement op een Googlepakket hebben. Iedere medewerker heeft dan een eigen Google-schoolaccount.

Grooming

Grooming is het online verleiden van minderjarigen tot online seks of om in het echt af te spreken om misbruik te plegen te plegen door volwassenen.

H

Harde schijf

Een harde schijf is de fysieke plek waar bestanden op een computer worden opgeslagen.

I

IBP

Beleid dat regels geeft om informatie en data binnen een organisatie veilig te houden.


Impactanalyse op grondrechten uitvoeren

Onderzoek naar hoe een technologie de fundamentele rechten van mensen kan beïnvloeden.


Instagram

Social mediaplatform gericht op het delen van foto’s en korte video’s.

https://www.instagram.com/


IT-leverancier

Bedrijf dat computers, software of technische diensten levert aan organisaties.


K

Kennisnet

Kennisnet is een Nederlandse organisatie die zich richt op het ontwikkelen en implementeren van AI-technologieën in onderwijs en bedrijfsleven.

L

Leerlingadministratiesysteem

Software waarin scholen gegevens over leerlingen en hun prestaties bijhouden.


Leerlingen boven de 16

Leerlingen boven de 16 willen misschien niet meer dat hun ouders van alles wat ze op school doen op de hoogte zijn. En onder de nieuwe privacywetgeving hebben 16-plussers meer rechten. Ze bepalen zelf welke persoonsgegevens ze wel en niet delen. Ook hebben ze het recht om gegevens aan te passen of te laten verwijderen.

Licentie

Officiële toestemming om software, muziek of andere materialen te gebruiken.


LinkedIn

Professioneel netwerk om contact te maken, vacatures te zoeken en kennis te delen.

https://www.linkedin.com/

Logbestanden

Automatisch gemaakte bestanden waarin wordt bijgehouden wat een systeem doet.


M

Machine learning

Machine learning is een onderdeel van de AI-technologie dat gebruikt wordt om computers te laten leren van data en patronen te herkennen.

Mentimeter

Interactieve tool waarmee je tijdens presentaties vragen kunt stellen en reacties krijgt.

https://www.mentimeter.com/


Microsoft Edge

Micorsoft Edge is de nieuwe webbrowser van Microsoft. Edge vervangt het welbekende Internet explorer.

Microsoft-account

Met een Microsoft-account heb je toegang tot de internetdiensten van Microsoft, zoals Outlook, Word of OneDrive. Je kunt zelf gratis een Microsoft-account aanmaken om privé te gebruiken. Je school kan ook een abonnement op een Microsoftpakket hebben. Iedere medewerker heeft dan een eigen Microsoft-schoolaccount. 

Midjourney

AI-tool waarmee je met tekstbeschrijvingen afbeeldingen kunt laten maken.

https://www.midjourney.com/

Modeltraining

Proces waarbij een AI-systeem leert van voorbeelden om taken te kunnen uitvoeren.


N

NAW-gegevens

Persoonlijke informatie: Naam, Adres en Woonplaats van iemand.

Netiquette

Samentrekking van 'netwerk' en 'etiquette'. De netiquette omvat de ongeschreven richtlijnen en gedragsregels voor het gebruik van internet, zoals het schrijven en versturen van e-mails, berichten op een sociaal netwerk plaatsen en de manier van gesprekken voeren in chats.

O

Offline versie

De offline versie van Microsoft 365 is de versie die je hebt gedownload op je computer. Het is dus het programma dat op je computer staat.

Online versie

De online versie van Microsoft 365 is de versie die je gebruikt via het internet. Je bent dus via de webbrowser naar Microsoft 365 gegaan.

P

pdf

Pdf is de afkorting van portable document format. Een pdf is een universeel bestandsformaat dat er op iedere computer hetzelfde uitziet, ongeacht het type computer.

Perplexity.ai

Perplexity.ai is een AI-ontwikkelingsbedrijf dat AI-technologieën voor bedrijven en organisaties aanbiedt.

https://www.perplexity.ai/

Persoonsgegevens

Persoonsgegevens zijn gegevens die te herleiden zijn naar een persoon. Bijvoorbeeld een naam,
e-mailadres of een burgerservicenummer, maar ook een leerlingnummer. Je kunt daarmee namelijk makkelijk achterhalen over welke persoon het gaat.

Post

Een bericht posten betekent dat je een bericht plaatst op een online platform. Zoals je dat met Facebook of Instagram bijvoorbeeld doet. Dan post je een bericht (Je zet een bericht online).

Privacyconvenant

Het Convenant digitale onderwijsmiddelen en privacy past de principes van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) toe in de context van het onderwijs. Hierin worden regels vastgelegd met betrekking tot de behandeling van persoonsgegevens bij het gebruik van digitale leermiddelen en toetsen.
Dankzij dit convenant hebben scholen en leveranciers helderheid over wat ze van elkaar kunnen verwachten, zijn de gemaakte afspraken praktisch toepasbaar en wordt er een eenduidige interpretatie van deze afspraken gedeeld door alle betrokkenen.

Privacyverklaring

In een privacyverklaring staat welke persoonsgegevens de school verzamelt en op welke manier, hoe de gegevens gebruikt worden en hoe lang ze bewaard worden. Onder de AVG hebben scholen een informatieplicht. Dat betekent dat ze verplicht zijn om ouders en leerlingen duidelijk te informeren over wat ze met hun persoonsgegevens doen en waarom. In de praktijk is een online privacyverklaring de handigste manier om hieraan te voldoen.

Promptcrafting

Promptcrafting is de kunst van het schrijven van effectieve prompts (opdrachten) voor AI-technologieën om betere resultaten te krijgen.

Pseudoniem

Een pseudoniem, ook wel bekend als een alias, verwijst naar het gebruik van een andere naam. Het kan een artiestennaam of schuilnaam zijn.
Sommige schrijvers publiceren af en toe een boek onder een pseudoniem. Ze doen dit om niet herkend te worden en juist als een nieuwe schrijver te worden gezien. Het kan ook voorkomen dat hun eigen naam niet geschikt is om te gebruiken.


R

Realtime

Realtime betekent dat iets nu plaatsvindt, zonder wachttijd of vertraging. Als je bijvoorbeeld een video realtime bekijkt, dan is wat in die video gebeurt live.

Rubric

Een rubric is een lijst van criteria en punten die gebruikt wordt om een beoordeling te geven aan een project of prestatie.

S

Scaffolding

Het stapsgewijs ondersteunen van leerlingen tijdens het leerproces, waarbij de hulp geleidelijk wordt afgebouwd naarmate ze zelfstandiger kunnen werken.

Screencast

Een opname van handelingen die je op je computerscherm uitvoert, noemen we een screencast.

Sexting

Sexting is het verzenden (en ontvangen) van seksueel getinte beelden of bericht door middel van je telefoon of internetapps.

Sjabloon

Een sjabloon is een kant-en-klaar opgemaakt format in de apps Word, Excel en PowerPoint. Dat betekent dat je geen opmaak hoeft toe te voegen. Alle kleuren en achtergrond slides zijn al voor je gekozen. Je kunt ze met één klik op de knop gebruiken. Je hoeft het format daarna alleen nog maar in te vullen.

Snapchat

App waarmee je foto’s en video’s stuurt die na korte tijd verdwijnen.

https://www.snapchat.com/


Social influencer

Een social influencer is een persoon met veel invloed via sociale media, zoals YouTube of Instagram.

Stigmatisering

Negatief beoordelen of behandelen van mensen vanwege een kenmerk of situatie.


Storyboard

Voordat je een video gaat maken kun je een storyboard maken. Dit is een verzameling van tekeningen of plaatjes die achter elkaar zijn geplakt. Een storyboard is dus een hulpmiddel dat een visueel overzicht geeft van het plan voor de video.

Streaming

Streamen is het distribueren van media via computernetwerken (zoals het internet). Doordat een gedeelte van de data in een buffer geplaatst wordt tijdens het streamen, hoef je de media niet eerst te downloaden voordat je het luistert of bekijkt.

Swipen

Swipen is het bewegen van je vinger of je touchscreen. Zo kun je een pagina verder gaan door naar links te swipen. Of te scrollen van boven naar beneden door naar beneden te swipen.

T

TikTok

Populair platform voor het maken en bekijken van korte, creatieve video’s.

https://www.tiktok.com/


Touchscreen

Een touchscreen wordt ook wel het aanraakscherm genoemd in het Nederlands. Dit is een speciaal beeldscherm wat je met je vingers kunt bedienen.

Trainingsdata

Gegevens die gebruikt worden om een AI-systeem te leren.


Tweefactorauthenticatie

Extra beveiliging bij inloggen door twee verschillende controles te vragen, zoals wachtwoord en code.

Twitter

X (voormalig Twitter) is een social mediaplatform waarop gebruikers korte berichten kunnen plaatsen van maximaal 280 tekens. Het wordt gebruikt om nieuws, meningen, foto's, video's en links te delen. 

https://x.com/

V

Verificatie

Een beveiligingsservice die bewijs verschaft dat een gebruiker van een computersysteem daadwerkelijk de persoon is die hij of zij beweert te zijn.

Verwerkersovereenkomst

Scholen zijn verplicht een verwerkersovereenkomst af te sluiten met iedere organisatie met wie ze persoonsgegevens van leerlingen delen. Denk bijvoorbeeld aan een leverancier van schoolboeken of van de elektronische leeromgeving. Zij hebben persoonsgegevens nodig om hun dienst te kunnen leveren. In een verwerkersovereenkomst leggen beide partijen vast welke gegevens uitgewisseld worden, waarom dat noodzakelijk is en wat de andere organisatie met de gegevens doet.

W

WaardenWijzer

Instrument om inzicht te krijgen in welke waarden belangrijk zijn bij beslissingen.


WhatsApp

WhatsApp is een gedownload programma (een app) op je smartphone. Via WhatsApp kan je berichten sturen naar anderen, op voorwaarde dat zij ook de app hebben geïnstalleerd. Het is als het ware de moderne versie van de SMS. 

Y

You.com

Een zoekmachine en AI-assistent die gericht is op privacy en biedt geavanceerde zoekfunctionaliteiten.

https://you.com/